Basic HTML Version
17
2015
12 11
của linh kiện để sửa chữa và thay thế
hợp lý sẽ kéo dài tuổi thọ của các linh
kiện khác (tránh được hiện tượng tăng
áp, nhiễu tín hiệu, quá nhiệt…), nhờ đó
tăng thời gian hoạt động tin cậy cho hệ
thống UPS.
Kiểm tra điều kiện môi trường
có đáp ứng yêu cầu vận hành của hệ
thống UPS không. Những yếu tố gây
ảnh hưởng như nhiều bụi, ẩm ướt, quá
nóng… sẽ làm giảm tuổi thọ và trong
nhiều trường hợp còn gây hư hỏng
UPS (hơi ẩm và bụi nhiễm từ dễ gây
chạm chân IC, linh kiện bám nhiều bụi
không thoát được nhiệt, pin mau bị lão
hóa do quá nóng…). Việc đảm bảo điều
kiện môi trường, loại bỏ các vật cản, vệ
sinh mạch điện… là những biện pháp
cơ bản nhất cần thực hiện khi bảo trì hệ
thống UPS.
Sử dụng thiết bị đo kiểm điện áp bộ
inverter và bộ sạc của UPS để so sánh
với giá trị tại thời điểm lắp đặt, sau đó
quan sát giá trị hiển thị trên UPS để xác
định có sai lệch không và điều chỉnh lại
cho chính xác (nếu sai lệch giá trị đo thì
điều chỉnh lại bộ inverter; nếu sai lệch
giá trị hiển thị thì điều chỉnh lại bộ cảm
biến). Điều này giúp UPS bảo vệ tải tốt
hơn, đưa ra cảnh báo chính xác đồng
thời kéo dài tuổi thọ của hệ thống pin.
Hệ thống giám sát, các cổng truyền
tín hiệu và hệ thống đèn LED cảnh báo
phải được kiểm tra có hoạt động chính
xác không. Các thiết bị đóng cắt cùng
với CB cũng cần được đảm bảo hoạt
động tốt.
Kế hoạch bảo trì còn bao gồm
việc xác định khả năng giảm sút hoạt
động của những thành phần có tuổi
thọ thấp hơn tuổi thọ UPS, cho phép
sửa chữa hoặc thay thế mới để phòng
tránh hư hỏng. Mạch điện hoặc linh
kiện dự phòng cần được chuẩn bị sẵn
để thay thế khi cần thiết.
Kiểm định pin
Ngoài tiến hành bảo trì UPS để đảm
bảo thiết bị hoạt động tốt, thì việc
kiểm tra xem pin có còn đáp ứng khả
năng hoạt động không cũng rất quan
trọng để duy trì hoạt động liên tục của
hệ thống.
Những loại pin truyền thống như pin
ắc quy ướt có thể được kiểm tra dễ dàng
bằng mắt thường kết hợp phương pháp
đo điện áp hai cực. Tuy nhiên, những
phương pháp này lại không mang lại
hiệu quả cao khi kiểm tra với pin ắc quy
khô (loại pin sử dụng trong hầu hết UPS
hiện nay). Phương pháp phù hợp, hiệu
quả và được sử dụng rộng rãi nhất hiện
nay là phương pháp kiểm tra tổng trở
của pin.
Cách tiếp cận này dựa trên sự liên hệ
giữa tổng trở pin với tuổi thọ của nó. Với
pin mới, nội trở thường rất nhỏ và được
tính bằng đơn vị mΩ. Sau thời gian, tổng
trở của pin sẽ tăng nhẹ do kết tủa thông
thường bên trong pin. Khi ta sử dụng
nhiều pin đấu nối song song, nếu tổng
trở của một hoặc một vài pin cao hơn so
với phần còn lại chứng tỏ nó đã bị giảm
tuổi thọ hoặc hư hỏng.
Những vấn đề thường xảy ra với
pin như: Suy giảm chất điện phân (ví
dụ H
2
SO
4
) do quá sạc, rò rỉ qua lớp
phân cách hoặc sự dịch chuyển chất
điện phân bên trong pin đều khiến tổng
trở pin tăng lên. Định kỳ kiểm tra tổng
trở sẽ giúp người dùng theo dõi được
trạng thái của pin và dự đoán chính xác
pin có còn đảm bảo khả năng hoạt động
hay không.
Tổng trở của pin thứ 8 và 9 cao hơn
so với tổng trở những pin khác giúp ta
phát hiện trước vấn đề của pin dù chưa
có dấu hiệu hư hỏng nào.
Chạy thử pin với tải ảo và giám sát
quá trình vận hành khi phóng điện là
cách tốt nhất để kiểm tra dung lượng
thực tế, cũng như kiểm chứng độ bền
pin và các kết nối. Sau khi lắp đặt, tải
ảo giúp xác định thời gian duy trì thực
tế ứng với mức tải cho trước. Tuy vậy,
nếu không biết sử dụng đúng cách mà
phóng xả hoàn toàn theo cách này sẽ làm
giảm tuổi thọ và có nguy cơ gây tổn hại
vĩnh viễn cho pin.
Hệ thống giám sát pin cung cấp một
giải pháp khác giúp kiểm tra chất lượng
pin. Phương pháp này sẽ liên tục giám
sát điện áp, dòng điện, nhiệt độ và tổng
trở của pin, nhờ đó xác định sự khác
nhau giữa từng pin trong một chuỗi pin
ở cả quá trình nạp và xả. Hệ thống này
có độ chính xác cao nhưng chỉ áp dụng
cho hệ thống lớn và các ứng dụng rất
quan trọng do có giá thành cao.
Kết luận
UPS tồn tại để bảo vệ cho thiết bị hoạt
động không gián đoạn. Do đó, cung cấp
sự bảo vệ cần thiết để đảm bảo UPS vận
hành tốt là yêu cầu thiết yếu. Thực hiện
những biện pháp: Đảm bảo điều kiện
môi trường, bảo trì định kỳ, đáp ứng
nhanh chóng khi sự cố xảy ra và chuẩn
bị đầy đủ linh kiện dự phòng… sẽ giúp
hệ thống UPS vận hành tốt, bảo vệ an
toàn cho thiết bị, đáp ứng nhu cầu người
dùng và đảm bảo hoạt động cho các
thiết bị quan trọng không chỉ ở hiện tại
mà cả cho tương lai.
Bùi Tiến Lợi
Theo UPS Power
Bảng thông số bên cho
ta thấy tác dụng của
phương pháp đo tổng
trở giúp phát hiện vấn
đề của pin mà phương
pháp đo điện áp không
thể thực hiện được.