20
[ [
27
phía nhà sản xuất nữa. Những lỗi
phát sinh do phần cứng có thể phần
nào được giải quyết nhờ các kỹ sư
có kinh nghiệm, nhưng khi lỗi do
firmware gây ra thì hầu như không
thể khắc phục được.
2. Linh kiện, board mạch thay thế
có còn trên thị trường không?
Những linh kiện, board mạch thay
thế (spare parts) là lựa chọn hàng
đầu khi thực hiện công việc sửa chữa
và bảo trì cho UPS. Spare parts sẽ
đảm bảo cho các linh kiện trên board
mạch được đồng bộ trong thiết kế và
tối ưu hóa hoạt động, tránh được các
hư hỏng không mong muốn sau một
thời gian dài so với việc thay thế rời
từng linh kiện riêng lẻ.
Một khi trên thị trường không còn
cung cấp spare parts nữa thì công
việc sửa chữa sẽ trở nên quá khó
khăn và tốn kém, đôi khi không có
khả năng thực hiện.
3. Tuổi thọ linh kiện như thế nào?
Tuổi thọ linh kiện là một vấn đề
khác cần quan tâm, một số linh kiện
thường xuyên được bảo trì, thay thế
như pin CMOS, tụ điện, quạt… sẽ
luôn đảm bảo hoạt động tốt. Ngược
lại, một số thành phần ít được quan
tâm đến như lớp keo tản nhiệt, linh
kiện công suất… sẽ bị giảm tuổi thọ
theo thời gian và tiềm ẩn nguy cơ
phát sinh hư hỏng đột ngột cho hệ
thống của bạn.
4. Bảo trì, bảo dưỡng UPS có hiệu
quả ra sao so với chi phí bỏ ra?
Với những UPS có tuổi thọ quá lâu,
công việc bảo trì, bảo dưỡng tỏ ra
không còn mang lại hiệu quả nhiều
trong khi chi phí bỏ ra vẫn rất cao.
Đây là thời điểm người quản lý nên
đưa ra quyết định thay mới hệ thống
UPS càng sớm càng tốt, không chỉ
giảm thiểu chi phí phát sinh mà còn
tăng khả năng bảo vệ cho các thiết bị
quan trọng của mình.
Các yếu tố ảnh hưởng đến
quyết định
1. Hiệu suất hoạt động
Trường hợp UPS đang sử dụng vẫn
đáp ứng được các điều kiện hoạt
động, yếu tố chi phí vận hành sẽ
được xem xét để bạn đưa ra quyết
định “bảo trì hay thay mới” hệ thống
UPS hiện có. Chi phí vận hành cho
một hệ thống UPS thông thường sẽ
bao gồm: hao phí sử dụng điện năng,
chi phí bảo dưỡng và thay thế pin,
chi phí bảo trì định kỳ... Ngoài ra,
chi phí làm mát do mức độ tỏa nhiệt
khác nhau giữa những công nghệ
UPS cũng có ảnh hưởng lớn đến chi
phí vận hành hệ thống.
Trong khuôn khổ bài viết này,
ta sẽ chỉ xét đến yếu tố hiệu suất
sử dụng điện năng – yếu tố có ảnh
hưởng lớn nhất đến chi phí hoạt
động của hệ thống UPS. Ở chế độ
hoạt động bình thường, hiệu suất
sử dụng điện năng được mô tả bằng
công thức:
Hiệu suất = Tổng công suất ngõ
ra / (Tổng công suất ngõ vào – Tổng
công suất sạc pin).
Hiệu suất cao hay thấp thường
sẽ không được quan tâm trong các
hệ thống UPS nhỏ, tuy nhiên, với
các hệ thống lớn từ vài chục đến vài
trăm kVA, hiệu suất chênh lệch chỉ
một đến hai phần trăm cũng mang ý
nghĩa rất lớn. Ta xét thử một ví dụ về
hai loại công nghệ UPS như sau:
• Phương án 1: UPS cũ đang
hoạt động, sử dụng công nghệ
transformer-based, công suất 500 kW
với hiệu suất hoạt động 89 %.
• Phương án 2: UPS đời mới dự
định thay thế, sử dụng công nghệ
transformerless, công suất 500 kW
với hiệu suất hoạt động 96 %.
Giả định rằng, hai UPS này hoạt
động liên tục và giá điện cho mỗi
kWh điện là 0.1 $, ta có thể tính được
chi phí sử dụng điện của phương
án 1 nhiều hơn chi phí sử dụng điện
của phương án 2 trong một năm xấp
xỉ 36.000 $ và trong mười năm sẽ là
360.000 $. Đây là con số không hề
nhỏ và cần phải được tính toán để ra
quyết định chính xác có cần thay mới
hệ thống UPS không.
2. Mở rộng trong tương lai
Công suất các thiết bị CNTT thay
đổi như thế nào trong những năm
tới sẽ ảnh hưởng đến quyết định giữ
nguyên, nâng cấp hoặc thay mới cho
hệ thống UPS. Trường hợp công suất
thiết bị gần đạt mức công suất tối đa,
các nhà quản lý sẽ buộc phải nâng
cấp hệ thống bằng cách tăng thêm các
mô-đun công suất hoặc đấu nối thêm
UPS theo cấu hình song song nhằm
đáp ứng nhu cầu mở rộng thiết bị.
Tuy nhiên, mỗi loại UPS đều có giới
hạn nâng cấp nhất định và khi công
suất chạm đến ngưỡng giới hạn này,
đầu tư một hệ thống UPS mới là yêu
cầu bắt buộc.
Một lưu ý quan trọng, khi công
suất thiết bị tăng lên, cơ sở hạ tầng
cấp điện vẫn phải đáp ứng yêu cầu
hoạt động của hệ thống. Nếu khi
triển khai mà không tính toán đầy
đủ, có khả năng các thành phần
như thiết bị bảo vệ, thiết bị chuyển
nguồn, dây dẫn… bị quá tải và phải
tiến hành thay thế toàn bộ hệ thống.
3. Sự phát triển của công nghệ
Sẽ rất lãng phí và tốn kém khi bạn cố
chạy theo những công nghệ mới dù
sản phẩm đang dùng vẫn hoạt động
tốt. Tuy nhiên, trong những trường
hợp đặc thù, chuyển sang sử dụng
công nghệ UPS mới lại là yêu cầu cần
thiết và mang tính kinh tế để các nhà
quản lý lựa chọn. Một số công nghệ
nổi trội có thể ảnh hưởng đến quyết
định của các nhà quản lý như:
UPS sử dụng siêu tụ điện
Siêu tụ điện là loại tụ điện có khả
năng lưu trữ năng lượng lên đến
hơn 10,000 lần so với tụ điện thông